Twoje pierwsze spotkanie z dzieckiem po porodzie, to ukoronowanie długiego czasu oczekiwania i przygotowywania się na jego przyjęcie. Najważniejszą potrzebą Twojego nowonarodzonego dziecka jest bliski, nieprzerwany kontakt z mamą i przyssanie się do piersi. Dziecko - ten  "najpiękniejszy ze ssaków" - żeby odpocząć po trudach porodu i łagodnie przejść do świata, w którym wszystko jest dla niego nowe (temperatura, odgłosy, światło, dotyk), potrzebuje ciepła Twojego ciała, głosu, łagodnego kołysania. Przebieg pierwszych minut i godzin po porodzie ma wpływ nie tylko na fizyczną i psychiczną kondycję dziecka tuż po porodzie, ale również na jego zdrowie w kolejnych miesiącach, a nawet latach życia.

We współczesnych społeczeństwach, w których miejscem narodzin większości dzieci jest szpital, popularną, ale szkodliwą praktyką jest oddzielanie noworodków od matek tuż po porodzie i oddawanie matkom dzieci dopiero po ich umyciu, ubraniu i wykonaniu wstępnych oględzin przez personel medyczny.

• Rozpoczęcie kontaktu "skóra do skóry" natychmiast po narodzinach (w ciągu pierwszych 5 minut),
• nieprzerwane jego trwanie przynajmniej jedną godzinę (optymalnie do zakończenia pierwszego karmienia piersią),
• zachęcanie matki do rozpoznania u dziecka gotowości do ssania oraz zaoferowanie jej pomocy w przystawieniu dziecka do piersi, jeśli będzie tego potrzebowała (WHO, 2006).

Od kwietnia 2011 r. w Polsce obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia, regulujące zasady postępowania podczas porodu fizjologicznego i po porodzie. Rozporządzenie nakazuje m.in., że kontakt mamy z dzieckiem bezpośrednio po porodzie, o ile nie ma przeciwskazań medycznych wynikających ze stanu matki lub dziecka, powinien przebiegać w sposób niezakłócony aż do zakończenia pierwszego karmienia. Więcej o rozporządzeniu (tzw. standardzie opieki okołoporodowej)

Kontakt "skóra do skóry" oznacza, że zaraz po porodzie nagi noworodek położony jest na nagich piersiach swojej mamy. Mama może go przytulić, a później przystawić do piersi. Jeśli dziecko urodziło się o czasie i jest w dobrym stanie, to dokładne badanie malucha przez pediatrę oraz takie czynności jak wykąpanie, zmierzenie i zważenie, powinny być wykonane po zakończeniu pierwszego karmienia. Powodem oddzielenia dziecka od mamy nie może być rodzenie łożyska, oględziny krocza i łożyska, szycie naciętego lub pękniętego krocza w znieczuleniu miejscowym.


Badania naukowe potwierdzają wiele korzyści, jakie daje niezakłócony pierwszy kontakt "skóra do skóry":

• bliskość dziecka ułatwia wyrzut hormonu zwanego oksytocyną, który powoduje obkurczenie się macicy i poród łożyska;
• dziecko szybciej i lepiej adaptuje się do nowych warunków;
• dziecko kolonizowane jest bezpieczną dla niego florą bakteryjną matki;
• noworodek otrzymuje swoją pierwszą naturalną "szczepionkę". Zawdzięcza to siarze - gęstemu, żółtemu płynowi, znajdującemu się w piersi, zanim pojawi się mleko właściwe. Siara zawiera przeciwciała, chroniące dziecko przed bakteriami chorobotwórczymi;
• przebywanie na brzuchu mamy zapewnia dziecku optymalną temperaturę, zmniejsza się ryzyko wychłodzenia organizmu;
• Dziecko uczy się efektywnego ssania, co w przyszłości pozwala na uniknięcie wielu problemów związanych z karmieniem piersią;
• Wczesny kontakt zwiększa szansę na długie karmienie piersią;
• Dzieci, które miały wczesny kontakt z matką krócej i rzadziej płaczą;
• Rodzi się szczególna więź między matką i dzieckiem, wzmacnia się instynkt macierzyński.

Kiedy kontakt "skóra do skóry" może zostać opóźniony?

Pewne szczególne sytuacje mogą wpływać na czas rozpoczęcia i przebieg pierwszego kontaktu. Są to:

• poród drogą cięcia cesarskiego. Jeśli odbył się w znieczuleniu ogólnym, kontakt "skóra do skóry" powinien nastąpić, gdy mama jest zdolna do nawiązania świadomego kontaktu z dzieckiem - optymalnie przed upływem dwóch godzin od porodu. Jeśli w znieczuleniu przewodowym - powinno być podobnie jak po porodzie siłami natury. Kontakt z dzieckiem powinien nastąpić już na sali operacyjnej;
• poród mnogi - pierwszy bliźniak powinien być po urodzeniu ułożony w kontakcie  "skóra do skóry". W trakcie porodu drugiego dziecka kontakt pierwszemu zapewnia ojciec lub umieszczone jest ono czasowo pod promiennikiem. Po zakończonym porodzie oba noworodki powinny być ułożone na piersiach mamy;
• określone interwencje położnicze w III i IV okresie porodu - dotyczy to zabiegów przeprowadzanych w trybie pilnym a wymagających krótkotrwałego znieczulenia ogólnego (np. ręczne wydobycie łożyska, szycie rozległych obrażeń krocza). Kontakt "skóra do skóry" powinien być wznowiony i kontynuowany w chwili, gdy matka może ponownie nawiązać świadomie kontakt z dzieckiem.
• poród zabiegowy.

Sytuacje te nie są jednak medycznym wskazaniem do nie podjęcia kontaktu  "skóra do skóry" lub jego przerwania.

Przeciwwskazaniem do kontaktu "skóra do skóry" nie jest także:

• wada rozwojowa u dziecka, jeśli nie zagraża życiu i nie wymaga natychmiastowej interwencji po porodzie;
• nosicielstwo wirusa HIV, gdyż trzymanie dziecka w ramionach nie powoduje transmisji wirusa.

• Czy noworodek po urodzeniu kładziony jest na brzuch mamy? Jeśli tak, to na jak długo?
• Czy praktykowane jest badanie noworodka przez pediatrę na brzuchu mamy?
• Gdzie i kiedy odbywa się mierzenie i ważenie dziecka? Czy w pobliżu matki?
• Czy jest możliwe na tym oddziale, aby czynności te zostały przesunięte w czasie (aż do zakończenia pierwszego karmienia)?
• Czy noworodek zabierany jest od mamy na czas porodu łożyska i ewentualnego szycia krocza?
• Czy ojciec może być obecny przy oględzinach, jeśli dziecko musi być oddzielone od matki?
• Przy jakich wskazaniach medycznych dziecko musi być zabrane od matki?

Więcej o pierwszym kontakcie mamy z dzieckiem bezpośrednio po porodzie na stronie akcji "Rodzić po ludzku - Pzowólcie nam się przywitać": www.pierwszykontakt.org